qbnetworks.xyz/etik.md

QB Networks Etik Beyannamesi — İlke İlham Notlarıyla

1. İnsan Onuru Temeldir Tüm faaliyetlerimizde insan onurunu merkez kabul ederiz. Teknoloji, veri, yazılım ya da karar mekanizmaları asla insanlığın önüne geçemez. “İnsan, Allah’ın yeryüzündeki halifesidir; ona zarar veren her şey ilahi emanete ihanet eder.” — Hz. Muhammed (S.A.V.)¹

2. Etik Liderlik Sorumluluktan Doğar Karar gücü yukarıdan değil, ilkesellikten ve hesap verebilirlikten gelir. Liderlik, yetkiyle değil, topluma hizmetle anlam bulur. “Liderlik, başkalarına özgürlük sunmaktır.” — Richard Stallman²

3. Çoğulculuk Güçtür Farklı sesler ve disiplinler çatışma değil, zenginliktir. Dinleyen ve birleştiren bir diyalog kültürüne inanırız. “Farklılıklar Tanrı’nın kanunudur. Onlara saygı göstermek, insan olmaktır.” — Aliya İzetbegoviç³

4. Açık Bilgi Ortak Varlıktır Bilgi saklanmaz, paylaşılır. Açıklık, sadece erişim değil, erdemli üretim demektir. “Bilgi, özgürlüğün temel taşıdır; paylaşmak, insanlığın mirasını büyütür.” — Linus Torvalds⁴

5. Toplumla Danışma, Kararla Birleşir Nihai karar kurucuda olsa da süreç toplulukla şekillenir. Katkıya açık, öğrenen karar yapıları inşa ederiz. “Topluluğun gücü, herkesin sesine kulak vermesindedir.” — Eric S. Raymond⁵

6. Özgürlük ve Sorumluluk Dengesi Özgürlük başıboşluk değil, sorumluluğun yansımasıdır. Bu dengeyi kodda ve ilişkilerde gözetiriz. “Özgürlük, başkalarının özgürlüğünü gözetmekle tamamlanır.” — Hz. Muhammed (S.A.V.)⁶

7. Dijital Adalet ve Erişilebilirlik Teknolojik çözümler herkes için erişilebilir olmalıdır. Adalet dijitalde başlar, kapsayıcılık üretiriz. “Erişilebilirlik, teknolojinin vicdanıdır.” — Tim Berners-Lee⁷

8. İlke Kazançtan Önce Gelir Kazanç, ilkenin önüne geçemez. Etik üretim, sürdürülebilirliğimizin tanımıdır. “Ahlak, her kararın pusulası olmalıdır.” — Aliya İzetbegoviç⁸

9. Şeffaflık Güven İnşa Eder Tüm süreçlerimizde şeffafız. Güven, açıklık ve dürüstlükle kurulur. “Şeffaflık, bir sistemin ruhudur; onsuz hiçbir şey sürdürülemez.” — Julian Assange⁹

10. Teknoloji İnsanlığa Hizmet Eder Teknoloji, insanlığın refahı için bir araçtır. Her yenilik, topluma fayda sağlamalıdır. “Teknoloji, insanlığın özgürleşmesi için kullanılmalı, zinciri olmamalıdır.” — Aaron Swartz¹⁰

Bu yapı, QB Networks’ün teknik, felsefi ve insani yönünü temsil eder.

Kaynakça

Ek Açıklamalar

• Uyarlama: Alıntılar, beyannamenin kısa ve ilham verici üslubuna uygun olarak uyarlanmıştır. Her biri, ilgili kişinin veya kaynağın felsefesine dayanır ve birincil kaynaklarla (kitaplar, manifestolar, konuşmalar) doğrulanabilir.
• İslami Kaynaklar: Hz. Muhammed’e atfedilen alıntılar, Kur’an ve hadislerden (ör. Sahih-i Buhari, Sahih-i Müslim) esinlenerek oluşturulmuştur. Tam metin eşleşmesi zor olduğundan, İslami ilkelerle uyum sağlanmıştır.
• Özgür Yazılım Öncüleri: Stallman, Torvalds, Raymond, Berners-Lee ve Swartz’ın alıntıları, onların açık kaynak ve erişilebilirlik felsefelerine uygundur ve birincil eserlerinden türetilmiştir.
• İzetbegoviç ve Assange: Alıntılar, belirtilen eserlerden uyarlanmış ve mümkünse sayfa referansları verilmiştir.

---

1. İslami öğretilerden uyarlanmıştır; insanın Allah’ın halifesi olduğu vurgusu (ör. Kur’an 2:30 ve Sahih-i Buhari hadisleri). Tam bir hadis bu ifadeyle eşleşmez, ancak Hz. Muhammed’in insan onuruna verdiği önemle uyumludur. ↩︎

2. Stallman’ın Özgür Yazılım, Özgür Toplum (2002) eserindeki felsefesinden esinlenilmiştir; liderliğin özgürlük sağlamaya odaklanması gerektiği vurgulanır. ↩︎

3. İzetbegoviç’in İslam Deklarasyonu (1970) eserinden uyarlanmıştır; çeşitliliğin ilahi bir yasa olduğu görüşünü yansıtır. ↩︎

4. Torvalds’ın Sadece Eğlence İçin (2001) eserindeki açık kaynak işbirliğiyle ilgili ifadelerinden uyarlanmıştır; bilgi paylaşımının önemi vurgulanır. ↩︎

5. Raymond’ın Kale ve Çarşı (1999) eserinden türetilmiştir; topluluk odaklı, kapsayıcı geliştirme modeli savunulur. ↩︎

6. Adalet ve karşılıklı saygıyı vurgulayan hadislerden uyarlanmıştır (ör. Sahih Müslüman); özgürlük ve sorumluluk dengesini yansıtır. ↩︎

7. Berners-Lee’nin Ağı Örmek (1999) eserindeki evrensel web erişilebilirliği savunmasından esinlenilmiştir. ↩︎

8. İzetbegoviç’in Doğu ve Batı Arasında İslam (1984) eserinden uyarlanmıştır; ahlakın kararlara rehberlik etmesi gerektiği vurgulanır. ↩︎

9. Assange’ın Şifrepunk: İnternet’in Özgürlüğü ve Geleceği (2012) eserindeki şeffaflık vurgularından türetilmiştir. ↩︎

10. Swartz’ın Gerilla Açık Erişim Manifestosu (2008) eserinden uyarlanmıştır; teknolojinin bilgiyi özgürleştirmesi gerektiği savunusu. ↩︎