1. **İnsan Onuru Temeldir**

Tüm faaliyetlerimizde insan onurunu merkez kabul ederiz. Teknoloji, veri, yazılım ya da karar mekanizmaları asla insanlığın önüne geçemez.
    *“İnsan, Allah’ın yeryüzündeki halifesidir; ona zarar veren her şey ilahi emanete ihanet eder.”* — Hz. Muhammed (S.A.V.)[^1]

 2. **Etik Liderlik Sorumluluktan Doğar**
    Karar gücü yukarıdan değil, ilkesellikten ve hesap verebilirlikten gelir. Liderlik, yetkiyle değil, topluma hizmetle anlam bulur.
    *“Liderlik, başkalarına özgürlük sunmaktır.”* — Richard Stallman[^2]

 3. **Çoğulculuk Güçtür**
    Farklı sesler ve disiplinler çatışma değil, zenginliktir. Dinleyen ve birleştiren bir diyalog kültürüne inanırız.
    *“Farklılıklar Tanrı’nın kanunudur. Onlara saygı göstermek, insan olmaktır.”* — Aliya İzetbegoviç[^3]

 4. **Açık Bilgi Ortak Varlıktır**
    Bilgi saklanmaz, paylaşılır. Açıklık, sadece erişim değil, erdemli üretim demektir.
    *“Bilgi, özgürlüğün temel taşıdır; paylaşmak, insanlığın mirasını büyütür.”* — Linus Torvalds[^4]

 5. **Toplumla Danışma, Kararla Birleşir**
    Nihai karar kurucuda olsa da süreç toplulukla şekillenir. Katkıya açık, öğrenen karar yapıları inşa ederiz.
    *“Topluluğun gücü, herkesin sesine kulak vermesindedir.”* — Eric S. Raymond[^5]

 6. **Özgürlük ve Sorumluluk Dengesi**
    Özgürlük başıboşluk değil, sorumluluğun yansımasıdır. Bu dengeyi kodda ve ilişkilerde gözetiriz.
    *“Özgürlük, başkalarının özgürlüğünü gözetmekle tamamlanır.”* — Hz. Muhammed (S.A.V.)[^6]

 7. **Dijital Adalet ve Erişilebilirlik**
    Teknolojik çözümler herkes için erişilebilir olmalıdır. Adalet dijitalde başlar, kapsayıcılık üretiriz.
    *“Erişilebilirlik, teknolojinin vicdanıdır.”* — Tim Berners-Lee[^7]

 8. **İlke Kazançtan Önce Gelir**
    Kazanç, ilkenin önüne geçemez. Etik üretim, sürdürülebilirliğimizin tanımıdır.
    *“Ahlak, her kararın pusulası olmalıdır.”* — Aliya İzetbegoviç[^8]

 9. **Şeffaflık Güven İnşa Eder**
    Tüm süreçlerimizde şeffafız. Güven, açıklık ve dürüstlükle kurulur.
    *“Şeffaflık, bir sistemin ruhudur; onsuz hiçbir şey sürdürülemez.”* — Julian Assange[^9]

10. **Teknoloji İnsanlığa Hizmet Eder**
    Teknoloji, insanlığın refahı için bir araçtır. Her yenilik, topluma fayda sağlamalıdır.
    *“Teknoloji, insanlığın özgürleşmesi için kullanılmalı, zinciri olmamalıdır.”* — Aaron Swartz[^10]

Bu yapı, QB Networks’ün teknik, felsefi ve insani yönünü temsil eder.

[^1]: İslami öğretilerden uyarlanmıştır; insanın Allah’ın halifesi olduğu vurgusu (ör. Kur’an 2:30 ve Sahih-i Buhari hadisleri). Tam bir hadis bu ifadeyle eşleşmez, ancak Hz. Muhammed’in insan onuruna verdiği önemle uyumludur.
[^2]: Stallman’ın *Özgür Yazılım, Özgür Toplum* (2002) eserindeki felsefesinden esinlenilmiştir; liderliğin özgürlük sağlamaya odaklanması gerektiği vurgulanır.
[^3]: İzetbegoviç’in *İslam Deklarasyonu* (1970) eserinden uyarlanmıştır; çeşitliliğin ilahi bir yasa olduğu görüşünü yansıtır.
[^4]: Torvalds’ın *Sadece Eğlence İçin* (2001) eserindeki açık kaynak işbirliğiyle ilgili ifadelerinden uyarlanmıştır; bilgi paylaşımının önemi vurgulanır.
[^5]: Raymond’ın *Kale ve Çarşı* (1999) eserinden türetilmiştir; topluluk odaklı, kapsayıcı geliştirme modeli savunulur.
[^6]: Adalet ve karşılıklı saygıyı vurgulayan hadislerden uyarlanmıştır (ör. Sahih Müslüman); özgürlük ve sorumluluk dengesini yansıtır.
[^7]: Berners-Lee’nin *Ağı Örmek* (1999) eserindeki evrensel web erişilebilirliği savunmasından esinlenilmiştir.
[^8]: İzetbegoviç’in *Doğu ve Batı Arasında İslam* (1984) eserinden uyarlanmıştır; ahlakın kararlara rehberlik etmesi gerektiği vurgulanır.
[^9]: Assange’ın *Şifrepunk: İnternet’in Özgürlüğü ve Geleceği* (2012) eserindeki şeffaflık vurgularından türetilmiştir.
[^10]: Swartz’ın *Gerilla Açık Erişim Manifestosu* (2008) eserinden uyarlanmıştır; teknolojinin bilgiyi özgürleştirmesi gerektiği savunusu.

- **Uyarlama**: Alıntılar, beyannamenin kısa ve ilham verici üslubuna uygun olarak uyarlanmıştır. Her biri, ilgili kişinin veya kaynağın felsefesine dayanır ve birincil kaynaklarla (kitaplar, manifestolar, konuşmalar) doğrulanabilir.
- **İslami Kaynaklar**: Hz. Muhammed’e atfedilen alıntılar, Kur’an ve hadislerden (ör. Sahih-i Buhari, Sahih-i Müslim) esinlenerek oluşturulmuştur. Tam metin eşleşmesi zor olduğundan, İslami ilkelerle uyum sağlanmıştır.
- **Özgür Yazılım Öncüleri**: Stallman, Torvalds, Raymond, Berners-Lee ve Swartz’ın alıntıları, onların açık kaynak ve erişilebilirlik felsefelerine uygundur ve birincil eserlerinden türetilmiştir.
- **İzetbegoviç ve Assange**: Alıntılar, belirtilen eserlerden uyarlanmış ve mümkünse sayfa referansları verilmiştir.
This commit is contained in:
Mert Gör 🇹🇷 2025-06-24 18:33:51 +03:00
parent d671ba1355
commit ec89fe4b11
Signed by: mertgor
GPG key ID: D200B456637BC4F3

60
etik.md
View file

@ -1,59 +1,59 @@
# QB Networks Etik Beyannamesi — İlke İlham Notlarıyla
1. **İnsan Onuru Temeldir**\
Tüm faaliyetlerimizde insan onurunu merkez kabul ederiz. Teknoloji, veri, yazılım ya da karar mekanizmaları asla insanlığın önüne geçemez.\
1. **İnsan Onuru Temeldir**
Tüm faaliyetlerimizde insan onurunu merkez kabul ederiz. Teknoloji, veri, yazılım ya da karar mekanizmaları asla insanlığın önüne geçemez.
*“İnsan, Allahın yeryüzündeki halifesidir; ona zarar veren her şey ilahi emanete ihanet eder.”* — Hz. Muhammed (S.A.V.)[^1]
2. **Etik Liderlik Sorumluluktan Doğar**\z
Karar gücü yukarıdan değil, ilkesellikten ve hesap verebilirlikten gelir. Liderlik, yetkiyle değil, topluma hizmetle anlam bulur.\
2. **Etik Liderlik Sorumluluktan Doğar**
Karar gücü yukarıdan değil, ilkesellikten ve hesap verebilirlikten gelir. Liderlik, yetkiyle değil, topluma hizmetle anlam bulur.
*“Liderlik, başkalarına özgürlük sunmaktır.”* — Richard Stallman[^2]
3. **Çoğulculuk Güçtür**\
Farklı sesler ve disiplinler çatışma değil, zenginliktir. Dinleyen ve birleştiren bir diyalog kültürüne inanırız.\
3. **Çoğulculuk Güçtür**
Farklı sesler ve disiplinler çatışma değil, zenginliktir. Dinleyen ve birleştiren bir diyalog kültürüne inanırız.
*“Farklılıklar Tanrının kanunudur. Onlara saygı göstermek, insan olmaktır.”* — Aliya İzetbegoviç[^3]
4. **Açık Bilgi Ortak Varlıktır**\
Bilgi saklanmaz, paylaşılır. Açıklık, sadece erişim değil, erdemli üretim demektir.\
4. **Açık Bilgi Ortak Varlıktır**
Bilgi saklanmaz, paylaşılır. Açıklık, sadece erişim değil, erdemli üretim demektir.
*“Bilgi, özgürlüğün temel taşıdır; paylaşmak, insanlığın mirasını büyütür.”* — Linus Torvalds[^4]
5. **Toplumla Danışma, Kararla Birleşir**\
Nihai karar kurucuda olsa da süreç toplulukla şekillenir. Katkıya açık, öğrenen karar yapıları inşa ederiz.\
5. **Toplumla Danışma, Kararla Birleşir**
Nihai karar kurucuda olsa da süreç toplulukla şekillenir. Katkıya açık, öğrenen karar yapıları inşa ederiz.
*“Topluluğun gücü, herkesin sesine kulak vermesindedir.”* — Eric S. Raymond[^5]
6. **Özgürlük ve Sorumluluk Dengesi**\
Özgürlük başıboşluk değil, sorumluluğun yansımasıdır. Bu dengeyi kodda ve ilişkilerde gözetiriz.\
6. **Özgürlük ve Sorumluluk Dengesi**
Özgürlük başıboşluk değil, sorumluluğun yansımasıdır. Bu dengeyi kodda ve ilişkilerde gözetiriz.
*“Özgürlük, başkalarının özgürlüğünü gözetmekle tamamlanır.”* — Hz. Muhammed (S.A.V.)[^6]
7. **Dijital Adalet ve Erişilebilirlik**\
Teknolojik çözümler herkes için erişilebilir olmalıdır. Adalet dijitalde başlar, kapsayıcılık üretiriz.\
7. **Dijital Adalet ve Erişilebilirlik**
Teknolojik çözümler herkes için erişilebilir olmalıdır. Adalet dijitalde başlar, kapsayıcılık üretiriz.
*“Erişilebilirlik, teknolojinin vicdanıdır.”* — Tim Berners-Lee[^7]
8. **İlke Kazançtan Önce Gelir**\
Kazanç, ilkenin önüne geçemez. Etik üretim, sürdürülebilirliğimizin tanımıdır.\
8. **İlke Kazançtan Önce Gelir**
Kazanç, ilkenin önüne geçemez. Etik üretim, sürdürülebilirliğimizin tanımıdır.
*“Ahlak, her kararın pusulası olmalıdır.”* — Aliya İzetbegoviç[^8]
9. **Şeffaflık Güven İnşa Eder**\
Tüm süreçlerimizde şeffafız. Güven, açıklık ve dürüstlükle kurulur.\
9. **Şeffaflık Güven İnşa Eder**
Tüm süreçlerimizde şeffafız. Güven, açıklık ve dürüstlükle kurulur.
*“Şeffaflık, bir sistemin ruhudur; onsuz hiçbir şey sürdürülemez.”* — Julian Assange[^9]
10. **Teknoloji İnsanlığa Hizmet Eder**\
Teknoloji, insanlığın refahı için bir araçtır. Her yenilik, topluma fayda sağlamalıdır.\
10. **Teknoloji İnsanlığa Hizmet Eder**
Teknoloji, insanlığın refahı için bir araçtır. Her yenilik, topluma fayda sağlamalıdır.
*“Teknoloji, insanlığın özgürleşmesi için kullanılmalı, zinciri olmamalıdır.”* — Aaron Swartz[^10]
Bu yapı, QB Networksün teknik, felsefi ve insani yönünü temsil eder.
## Kaynakça
[^1\]: İslami öğretilerden uyarlanmıştır; insanın Allahın halifesi olduğu vurgusu (ör. Kuran 2:30 ve Sahih-i Buhari hadisleri). Tam bir hadis bu ifadeyle eşleşmez, ancak Hz. Muhammedin insan onuruna verdiği önemle uyumludur.\
[^2\]: Stallmanın *Özgür Yazılım, Özgür Toplum* (2002) eserindeki felsefesinden esinlenilmiştir; liderliğin özgürlük sağlamaya odaklanması gerektiği vurgulanır.\
[^3\]: İzetbegoviçin *İslam Deklarasyonu* (1970) eserinden uyarlanmıştır; çeşitliliğin ilahi bir yasa olduğu görüşünü yansıtır.\
[^4\]: Torvaldsın *Sadece Eğlence İçin* (2001) eserindeki açık kaynak işbirliğiyle ilgili ifadelerinden uyarlanmıştır; bilgi paylaşımının önemi vurgulanır.\
[^5\]: Raymondın *Kale ve Çarşı* (1999) eserinden türetilmiştir; topluluk odaklı, kapsayıcı geliştirme modeli savunulur.\
[^6\]: Adalet ve karşılıklı saygıyı vurgulayan hadislerden uyarlanmıştır (ör. Sahih Müslüman); özgürlük ve sorumluluk dengesini yansıtır.\
[^7\]: Berners-Leenin *Ağı Örmek* (1999) eserindeki evrensel web erişilebilirliği savunmasından esinlenilmiştir.\
[^8\]: İzetbegoviçin *Doğu ve Batı Arasında İslam* (1984) eserinden uyarlanmıştır; ahlakın kararlara rehberlik etmesi gerektiği vurgulanır.\
[^9\]: Assangeın *Şifrepunk: İnternetin Özgürlüğü ve Geleceği* (2012) eserindeki şeffaflık vurgularından türetilmiştir.\
[^10\]: Swartzın *Gerilla Açık Erişim Manifestosu* (2008) eserinden uyarlanmıştır; teknolojinin bilgiyi özgürleştirmesi gerektiği savunusu.
[^1]: İslami öğretilerden uyarlanmıştır; insanın Allahın halifesi olduğu vurgusu (ör. Kuran 2:30 ve Sahih-i Buhari hadisleri). Tam bir hadis bu ifadeyle eşleşmez, ancak Hz. Muhammedin insan onuruna verdiği önemle uyumludur.
[^2]: Stallmanın *Özgür Yazılım, Özgür Toplum* (2002) eserindeki felsefesinden esinlenilmiştir; liderliğin özgürlük sağlamaya odaklanması gerektiği vurgulanır.
[^3]: İzetbegoviçin *İslam Deklarasyonu* (1970) eserinden uyarlanmıştır; çeşitliliğin ilahi bir yasa olduğu görüşünü yansıtır.
[^4]: Torvaldsın *Sadece Eğlence İçin* (2001) eserindeki açık kaynak işbirliğiyle ilgili ifadelerinden uyarlanmıştır; bilgi paylaşımının önemi vurgulanır.
[^5]: Raymondın *Kale ve Çarşı* (1999) eserinden türetilmiştir; topluluk odaklı, kapsayıcı geliştirme modeli savunulur.
[^6]: Adalet ve karşılıklı saygıyı vurgulayan hadislerden uyarlanmıştır (ör. Sahih Müslüman); özgürlük ve sorumluluk dengesini yansıtır.
[^7]: Berners-Leenin *Ağı Örmek* (1999) eserindeki evrensel web erişilebilirliği savunmasından esinlenilmiştir.
[^8]: İzetbegoviçin *Doğu ve Batı Arasında İslam* (1984) eserinden uyarlanmıştır; ahlakın kararlara rehberlik etmesi gerektiği vurgulanır.
[^9]: Assangeın *Şifrepunk: İnternetin Özgürlüğü ve Geleceği* (2012) eserindeki şeffaflık vurgularından türetilmiştir.
[^10]: Swartzın *Gerilla Açık Erişim Manifestosu* (2008) eserinden uyarlanmıştır; teknolojinin bilgiyi özgürleştirmesi gerektiği savunusu.
### Ek Açıklamalar