This commit is contained in:
Mert Gör 🇹🇷 2025-06-24 18:32:20 +03:00
parent c146c34492
commit d671ba1355
Signed by: mertgor
GPG key ID: D200B456637BC4F3

42
etik.md
View file

@ -2,58 +2,58 @@
1. **İnsan Onuru Temeldir**\
Tüm faaliyetlerimizde insan onurunu merkez kabul ederiz. Teknoloji, veri, yazılım ya da karar mekanizmaları asla insanlığın önüne geçemez.\
*“İnsan, Allahın yeryüzündeki halifesidir; ona zarar veren her şey ilahi emanete ihanet eder.”* — Hz. Muhammed (S.A.V.)\[^1\]
*“İnsan, Allahın yeryüzündeki halifesidir; ona zarar veren her şey ilahi emanete ihanet eder.”* — Hz. Muhammed (S.A.V.)[^1]
2. **Etik Liderlik Sorumluluktan Doğar**\
2. **Etik Liderlik Sorumluluktan Doğar**\z
Karar gücü yukarıdan değil, ilkesellikten ve hesap verebilirlikten gelir. Liderlik, yetkiyle değil, topluma hizmetle anlam bulur.\
*“Liderlik, başkalarına özgürlük sunmaktır.”* — Richard Stallman\[^2\]
*“Liderlik, başkalarına özgürlük sunmaktır.”* — Richard Stallman[^2]
3. **Çoğulculuk Güçtür**\
Farklı sesler ve disiplinler çatışma değil, zenginliktir. Dinleyen ve birleştiren bir diyalog kültürüne inanırız.\
*“Farklılıklar Tanrının kanunudur. Onlara saygı göstermek, insan olmaktır.”* — Aliya İzetbegoviç\[^3\]
*“Farklılıklar Tanrının kanunudur. Onlara saygı göstermek, insan olmaktır.”* — Aliya İzetbegoviç[^3]
4. **Açık Bilgi Ortak Varlıktır**\
Bilgi saklanmaz, paylaşılır. Açıklık, sadece erişim değil, erdemli üretim demektir.\
*“Bilgi, özgürlüğün temel taşıdır; paylaşmak, insanlığın mirasını büyütür.”* — Linus Torvalds\[^4\]
*“Bilgi, özgürlüğün temel taşıdır; paylaşmak, insanlığın mirasını büyütür.”* — Linus Torvalds[^4]
5. **Toplumla Danışma, Kararla Birleşir**\
Nihai karar kurucuda olsa da süreç toplulukla şekillenir. Katkıya açık, öğrenen karar yapıları inşa ederiz.\
*“Topluluğun gücü, herkesin sesine kulak vermesindedir.”* — Eric S. Raymond\[^5\]
*“Topluluğun gücü, herkesin sesine kulak vermesindedir.”* — Eric S. Raymond[^5]
6. **Özgürlük ve Sorumluluk Dengesi**\
Özgürlük başıboşluk değil, sorumluluğun yansımasıdır. Bu dengeyi kodda ve ilişkilerde gözetiriz.\
*“Özgürlük, başkalarının özgürlüğünü gözetmekle tamamlanır.”* — Hz. Muhammed (S.A.V.)\[^6\]
*“Özgürlük, başkalarının özgürlüğünü gözetmekle tamamlanır.”* — Hz. Muhammed (S.A.V.)[^6]
7. **Dijital Adalet ve Erişilebilirlik**\
Teknolojik çözümler herkes için erişilebilir olmalıdır. Adalet dijitalde başlar, kapsayıcılık üretiriz.\
*“Erişilebilirlik, teknolojinin vicdanıdır.”* — Tim Berners-Lee\[^7\]
*“Erişilebilirlik, teknolojinin vicdanıdır.”* — Tim Berners-Lee[^7]
8. **İlke Kazançtan Önce Gelir**\
Kazanç, ilkenin önüne geçemez. Etik üretim, sürdürülebilirliğimizin tanımıdır.\
*“Ahlak, her kararın pusulası olmalıdır.”* — Aliya İzetbegoviç\[^8\]
*“Ahlak, her kararın pusulası olmalıdır.”* — Aliya İzetbegoviç[^8]
9. **Şeffaflık Güven İnşa Eder**\
Tüm süreçlerimizde şeffafız. Güven, açıklık ve dürüstlükle kurulur.\
*“Şeffaflık, bir sistemin ruhudur; onsuz hiçbir şey sürdürülemez.”* — Julian Assange\[^9\]
*“Şeffaflık, bir sistemin ruhudur; onsuz hiçbir şey sürdürülemez.”* — Julian Assange[^9]
10. **Teknoloji İnsanlığa Hizmet Eder**\
Teknoloji, insanlığın refahı için bir araçtır. Her yenilik, topluma fayda sağlamalıdır.\
*“Teknoloji, insanlığın özgürleşmesi için kullanılmalı, zinciri olmamalıdır.”* — Aaron Swartz\[^10\]
*“Teknoloji, insanlığın özgürleşmesi için kullanılmalı, zinciri olmamalıdır.”* — Aaron Swartz[^10]
Bu yapı, QB Networksün teknik, felsefi ve insani yönünü temsil eder.
## Kaynakça
\[^1\]: İslami öğretilerden uyarlanmıştır; insanın Allahın halifesi olduğu vurgusu (ör. Kuran 2:30 ve Sahih-i Buhari hadisleri). Tam bir hadis bu ifadeyle eşleşmez, ancak Hz. Muhammedin insan onuruna verdiği önemle uyumludur.\
\[^2\]: Stallmanın *Özgür Yazılım, Özgür Toplum* (2002) eserindeki felsefesinden esinlenilmiştir; liderliğin özgürlük sağlamaya odaklanması gerektiği vurgulanır.\
\[^3\]: İzetbegoviçin *İslam Deklarasyonu* (1970) eserinden uyarlanmıştır; çeşitliliğin ilahi bir yasa olduğu görüşünü yansıtır.\
\[^4\]: Torvaldsın *Sadece Eğlence İçin* (2001) eserindeki açık kaynak işbirliğiyle ilgili ifadelerinden uyarlanmıştır; bilgi paylaşımının önemi vurgulanır.\
\[^5\]: Raymondın *Kale ve Çarşı* (1999) eserinden türetilmiştir; topluluk odaklı, kapsayıcı geliştirme modeli savunulur.\
\[^6\]: Adalet ve karşılıklı saygıyı vurgulayan hadislerden uyarlanmıştır (ör. Sahih Müslüman); özgürlük ve sorumluluk dengesini yansıtır.\
\[^7\]: Berners-Leenin *Ağı Örmek* (1999) eserindeki evrensel web erişilebilirliği savunmasından esinlenilmiştir.\
\[^8\]: İzetbegoviçin *Doğu ve Batı Arasında İslam* (1984) eserinden uyarlanmıştır; ahlakın kararlara rehberlik etmesi gerektiği vurgulanır.\
\[^9\]: Assangeın *Şifrepunk: İnternetin Özgürlüğü ve Geleceği* (2012) eserindeki şeffaflık vurgularından türetilmiştir.\
\[^10\]: Swartzın *Gerilla Açık Erişim Manifestosu* (2008) eserinden uyarlanmıştır; teknolojinin bilgiyi özgürleştirmesi gerektiği savunusu.
[^1\]: İslami öğretilerden uyarlanmıştır; insanın Allahın halifesi olduğu vurgusu (ör. Kuran 2:30 ve Sahih-i Buhari hadisleri). Tam bir hadis bu ifadeyle eşleşmez, ancak Hz. Muhammedin insan onuruna verdiği önemle uyumludur.\
[^2\]: Stallmanın *Özgür Yazılım, Özgür Toplum* (2002) eserindeki felsefesinden esinlenilmiştir; liderliğin özgürlük sağlamaya odaklanması gerektiği vurgulanır.\
[^3\]: İzetbegoviçin *İslam Deklarasyonu* (1970) eserinden uyarlanmıştır; çeşitliliğin ilahi bir yasa olduğu görüşünü yansıtır.\
[^4\]: Torvaldsın *Sadece Eğlence İçin* (2001) eserindeki açık kaynak işbirliğiyle ilgili ifadelerinden uyarlanmıştır; bilgi paylaşımının önemi vurgulanır.\
[^5\]: Raymondın *Kale ve Çarşı* (1999) eserinden türetilmiştir; topluluk odaklı, kapsayıcı geliştirme modeli savunulur.\
[^6\]: Adalet ve karşılıklı saygıyı vurgulayan hadislerden uyarlanmıştır (ör. Sahih Müslüman); özgürlük ve sorumluluk dengesini yansıtır.\
[^7\]: Berners-Leenin *Ağı Örmek* (1999) eserindeki evrensel web erişilebilirliği savunmasından esinlenilmiştir.\
[^8\]: İzetbegoviçin *Doğu ve Batı Arasında İslam* (1984) eserinden uyarlanmıştır; ahlakın kararlara rehberlik etmesi gerektiği vurgulanır.\
[^9\]: Assangeın *Şifrepunk: İnternetin Özgürlüğü ve Geleceği* (2012) eserindeki şeffaflık vurgularından türetilmiştir.\
[^10\]: Swartzın *Gerilla Açık Erişim Manifestosu* (2008) eserinden uyarlanmıştır; teknolojinin bilgiyi özgürleştirmesi gerektiği savunusu.
### Ek Açıklamalar