new version

YapayZeka-MakineOgrenmesi-VeriBilimi-OzetNotlar-Ornekler.txt

@@ -99,19 +99,18 @@
 
 #----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
     Zeka kapsamı, işlevleri ve yol açtığı sonuçları bakımından karmaşık bir olgudur. Zekanın ne olduğu konusunda psikologlar 
-    ve nörobilimciler arasında tam bir fikir birliği bulunmamaktadır. Çeşitli kuramcılar ve araştırmacılar tarafından zekanın 
-    çeşitli tanımları yapılmıştır. Bu kuramcılar ve araştırmacıların bazıları yaptıkları tanımdan hareketle zekayı ölçmek için 
-    çeşitli araçlar da geliştirmeye çalışmışlardır. 
+    ve bilişsel nörobilimciler arasında tam bir fikir birliği bulunmamaktadır. Çeşitli kuramcılar ve araştırmacılar tarafından 
+    zekanın çeşitli tanımları yapılmıştır. Bu kuramcılar ve araştırmacıların bazıları yaptıkları tanımdan hareketle zekayı ölçmek 
+    için çeşitli araçlar da geliştirmeye çalışmışlardır. 
 
     Charles Spearman zekayı "g" ve "s" biçiminde iki yeteneğin birleşimi olarak tanımlamıştır. Spearman'a göre "g" faktörü akıl 
     yürütme ve problem çözmeyle ilgili olan "genel zekayı" belirtir. "s" faktörü ise müzik, sanat, iş yaşamı gibi özel alanlara 
     yönelik "spesifik zekayı" belirtmektedir. İnsanlar "zeka" denildiğinde daha çok genel zekayı kastetmektedirler. 
 
     Howard Gardner tarafından kuramsal hale getirilen "çoklu zeka (multiple intelligence)" zeka teorisinde Gardner zekayı 
-    "sözel/dilbilimsel (verbal/linguistic), müzikal (musical), mantıksal/matematiksel (logical/mathematical), görsel uzamsal 
-    (visual/spatial), kinestetik (kinesthetic), kişilerarası (interpersonal), içsel (intrapsersonal)" olmak üzere başlangıçta yedi 
-    türe ayırmıştır. Sonra bu yedi türe "doğasal (naturalistic), varoluşsal (existentialist)" biçiminde iki tür daha ekleyerek 
-    dokuza çıkarmıştır.
+    "sözel/dilbilimsel (verbal/linguistic), müzikal (musical), mantıksal/matematiksel (logical/mathematical), görsel/uzamsal 
+    (visual/spatial), kinestetik (kinesthetic), kişilerarası (interpersonal), içsel (intrapsersonal)" olmak üzere yedi türe ayırmıştır. 
+    Sonra bu yedi türe "doğasal (naturalistic), varoluşsal (existentialist)" biçiminde iki tür daha ekleyerek dokuza çıkarmıştır.
 
     Robert Sternberg'e göre ise "analitik (analytical), pratik (practical) ve yaratıcı (creative)" olmak üzere üç tür zeka vardır.
     Analitik zeka problemi parçalara ayırma, analiz etme ve çözme ile ilgili yetileri içermektedir. Bu yetiler aslında zeka testlerinin 
@@ -127,7 +126,7 @@
     ile ilgili 460 yeteneği faktör analizine sokarak üç katmanlı bir zeka teorisi oluşturmuştur. CHC teorisi Stanford Binet ve 
     Wechsler zeka testlerinin ileri sürümlerinin benimsediği zeka anlayışıdır. 
 
-    Bu bilgilerin eşliğinde kuramsal farklılıklara değinmeden yine de zekanın genel bir tanımını şöyle yapabiliriz: "Zeka yeni 
+    Bu bilgilerin eşliğinde kuramsal farklılıklara değinmeden zekanın genel bir tanımı şöyle yapılabilir: "Zeka yeni 
     durumlara uyum sağlamak ve problem çözmek için deneyimlerden öğrenme, bilgi edinme ve kaynakları etkin bir biçimde kullanma" 
     becerisidir.
 
@@ -140,7 +139,7 @@
     - Yapay zeka insan zekasına ilişkin "öğrenme", "akıl yürütme", "kendini düzeltme" gibi süreçlerin makineler tarafından simüle 
     edilmesidir.
     - Yapay zeka zeki makineler yaratma amacında olan bilgisayar bilimlerinin bir alt alanıdır.
-    - Bilgisayarların insanlar gibi davranmasını sağlamayı hedefleyen bilgisayar bilimlerinin bir alt dalıdır.
+    - Yapay Zeka bilgisayarların insanlar gibi davranmasını sağlamayı hedefleyen bilgisayar bilimlerinin bir alt dalıdır.
     
     Yapay zekanın simüle etmeye çalıştığı bilişsel süreçlerin bazılarının şunlar olduğuna dikkat ediniz:
 
@@ -170,10 +169,10 @@
     fonksiyonel notasyonla hesaplanabilirliği araştırmış ve sorgulamıştır. Yine 1930’larda Kurt Gödel "biçimsel sistemler (formal 
     systems)" üzerindeki çalışmalarıyla teorik bilgisayar bilimlerinin öncülüğünü yapmıştır.
 
-    - Turing Makineleri: Alan Turing’in henüz elektronik bilgisayarlar gerçekleştirilmeden 1930’lu yılların ortalarında (ilk kez 
-    1936) tasarladığı teorik bilgisayar yapısı olan "Turing Makineleri" bilgisayar bilimlerinin ve yapay zeka kavramının ortaya 
-    çıkmasında etkili olmuştur. (Turing mekinelerinin çeşitli modelleri vardır. Bugün hala Turing makineleri algoritmalar dünyasında
-    algoritma analizinde ve algoritmik karmaşıklıkta teorik bir karşılaştırma aracı olarak kullanılmaktadır.)
+    - Turing Makineleri: Alan Turing’in henüz elektronik bilgisayarlar gerçekleştirilmeden önce 1930’lu yılların ortalarında 
+    (ilk kez 1936) tasarladığı teorik bilgisayar yapısı olan "Turing Makineleri" bilgisayar bilimlerinin ve yapay zeka kavramının 
+    ortaya çıkmasında etkili olmuştur. (Turing mekinelerinin çeşitli modelleri vardır. Bugün hala Turing makineleri algoritmalar 
+    dünyasında algoritma analizinde ve algoritmik karmaşıklıkta teorik bir karşılaştırma aracı olarak kullanılmaktadır.)
     
     - Elektronik Bilgisayarların Ortaya Çıkması: 1940’lı yıllarda ilk elektronik bilgisayarlar gerçekleştirilmeye başlanmıştır. 
     Bilgisayarlar yapay zeka çalışmalarının gerçekleştirilmesinde en önemli araçlar durumundadır.
@@ -197,31 +196,36 @@
     çalışmaları için fonlarını geri çektiği dönemleri belirtmektedir.
 
     1956-1974 yapay zekanın altın yılları olmuştur. Bu yıllar arasında çeşitli algoritmik yöntemler geliştirilmiş ve pek çok 
-    uygulama üzerinde çalışılmıştır. Örneğin arama (search) yöntemleri uygulanmış ve arama uzayı (search space) sezgisel 
-    (heuristic) yöntemlerle daraltılmaya çalışılmıştır. Yine bu yıllarda doğal dili anlamaya yönelik ilk çalışmalar gerçekleştirilmiştir. 
-    Bu ilk çalışmalardan elde edilen çeşitli başarılar yapay zeka alanında iyimser bir hava estirmiştir. Örneğin:
+    uygulama üzerinde çalışılmıştır. Örneğin arama (search) yöntemleri çeşitli problemlere uygulanmış ve arama uzayı (search 
+    space) sezgisel (heuristic) yöntemlerle daraltılmaya çalışılmıştır. Yine bu yıllarda doğal dili anlamaya yönelik ilk çalışmalar 
+    gerçekleştirilmiştir. Bu ilk çalışmalardan elde edilen çeşitli başarılar yapay zeka alanında iyimser bir hava estirmiştir. 
+    Örneğin:
 
     - 1958 yılında Simon ve Newell "10 yıl içinde dünya satranç şampiyonunun bir bilgisayar olacağını" iddia etmişlerdir. 
     (Halbuki bu durum 90'lı yılların ikinci yarısında gerçekleşmeye başlamıştır.)
+
     - 1970 yılında Minsky 3 yıldan 8 yıla kadar makinelerin ortalama bir insan zekasına sahip olabileceğini iddia etmiştir. 
 
     1974-1980 yılları arasında yapay zeka alanında kış dönemine girilmiştir. Daha önce yapılan tahminlerin çok iyimser olduğu 
     görülmüş bu da biraz hayal kırıklığına yol açmıştır. Bu yıllarda yapay sinir ağları çalışmaları büyük ölçüde durmuştur. 
-    Yeni projeler için finans elde edilmesi zorlaşmıştır.
+    Yeni projeler için finansman elde edilmesi zorlaşmıştır.
 
-    1980'li yıllarla birlikte yapay zeka çalışmalarında yine yükseliş başlamıştır. 80'li yıllarda en çok yükselişe geçen yapay zeka 
-    alanı "uzman sistemler" olmuştur. Japonya bu tür projelere önemli finans ayırmaya başlamıştır. Ayrıca Hopfield ve Rumelhart'ın 
-    çalışmaları da "yapay sinir ağlarına" yeni bir soluk getirmiştir. 
+    1980'li yıllarla birlikte yapay zeka çalışmalarında yine yükseliş başlamıştır. 80'li yıllarda en çok yükselişe geçen yapay 
+    zeka alanı "uzman sistemler" olmuştur. Japonya bu tür projelere önemli finansman ayırmaya başlamıştır. Ayrıca Hopfield ve 
+    Rumelhart'ın çalışmaları da "yapay sinir ağlarına" yeni bir soluk getirmiştir. 
 
     1987-1993 yılları arasında yine yapay zeka çalışmaları kış dönemine girmiştir. Konuya ilgi azalmış ve çeşitli projeler için 
     finans kaynakları da kendilerini geri çekmiştir.
 
-    1993 yılından itibaren yapay zeka alanı yine canlanmaya başlamıştır. Bilgisayarların güçlenmesi, Internet teknolojisinin gelişmesi, 
-    mobil aygıtların gittikçe yaygınlaşması sonucunda veri analizinin önemi artmış ve bu da yapay zeka çalışmalarına yeni bir boyut 
-    getirmiştir. 1990'lı yılların ortalarından itibaren veri işlemede yeni bir dönem başlamıştır. Veri madenciliği bir alan olarak 
-    kendini kabul ettirmiştir. Özellikle 2011 yılından başlayarak büyük veri (big data) analizleri iyice yaygınlaşmış, yapay sinir 
-    ağlarının bir çeşidi olan derin öğrenme (deep learning) çalışmaları hızlanmış, IOT uygulamaları da yapay zekanın önemini hepten 
-    artırmıştır.
+    1993 yılından itibaren yapay zeka alanı yeniden canlanmaya başlamıştır. Bilgisayarların güçlenmesi, Internet teknolojisinin 
+    gelişmesi, mobil aygıtların gittikçe yaygınlaşması sonucunda veri analizinin önemi artmış ve bu da yapay zeka çalışmalarına 
+    yeni bir boyut getirmiştir. 1990'lı yılların ortalarından itibaren veri işlemede yeni bir dönem başlamıştır. Veri madenciliği 
+    bir alan olarak kendini kabul ettirmiştir. Özellikle 2011 yılından başlayarak büyük veri (big data) analizleri iyice yaygınlaşmış, 
+    yapay sinir ağlarının bir çeşidi olan "derin öğrenme (deep learning)" çalışmaları hızlanmış, IOT uygulamaları da yapay zekanın 
+    önemini hepten artırmıştır.
+
+    2017 yılından itibaren "dönüştürücülerin (transformers)" ve "büyük dil modllerinin (large language models)" ortaya çıkması 
+    yaşamın her alanında devrim niteliğinde etkilerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Artık dünya yepyeni bir aşamaya evrilmektedir.
 #----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 
 #----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------