Harika bir soru Mert—özellikle senin gibi federatif altyapı ve özgür yazılım ilkelerine gönül vermiş biri için, KDE’nin doğuşu ve Qt ile ilişkisi tam bir tarihsel dönüm noktası. Gel birlikte bu süreci hem teknik hem kültürel boyutlarıyla inceleyelim:

🧭 KDE'nin Doğuşu: Qt ile Başlayan Yolculuk

🛠 Qt Framework’ünün Ortaya Çıkışı (1991–1995)

Kurucular: Haavard Nord ve Eirik Chambe-Eng, Norveç merkezli Trolltech şirketini kurarak çapraz platform GUI kütüphanesi olan Qt’yi geliştirmeye başladılar.
Amaç: GUI uygulamaları için C++ tabanlı, taşınabilir ve nesne yönelimli bir framework sunmak.
İlk Qt Sürümü: 1995’te yayımlandı. O dönemde hem Unix hem Windows üzerinde çalışabiliyordu.

🖥 KDE Projesi'nin Başlaması (1996)

Kurucu: Matthias Ettrich, Tübingen Üniversitesi’nde öğrenci iken KDE’yi başlattı.
Motivasyon: Unix/Linux sistemlerde kullanıcı dostu bir masaüstü ortamı eksikliği vardı. Ettrich, bu eksikliği Qt kullanarak gidermeyi önerdi.
İlk Duyuru: 14 Ekim 1996’da Usenet üzerinden yapıldı. KDE: “Kool Desktop Environment” olarak tanıtıldı.

🔗 Qt ve KDE Arasındaki Bağ

Neden Qt Seçildi?

C++ tabanlı olması sayesinde güçlü nesne yönelimli tasarım sunuyordu.
GUI bileşenleri zengin ve taşınabilirliği yüksekti.
Geliştirici deneyimi açısından o dönemde GTK gibi alternatiflere göre daha olgundu.

Lisans Tartışmaları

Qt başlangıçta özgür yazılım lisansı taşımıyordu (Trolltech’in özel lisansı vardı).
Bu durum, KDE’nin özgür yazılım topluluğunda eleştirilmesine yol açtı.
Çözüm: 1998’de QPL (Qt Public License) geldi, ardından 2000’de GPL ile lisanslandı.
Bu süreçte GNOME projesi doğdu—özgür lisanslı GTK ile KDE’ye alternatif olarak.

🧱 KDE'nin İlk Sürümü ve Evrimi

Yıl	KDE Sürümü	Özellikler
1998	KDE 1.0	Temel masaüstü, panel, dosya yöneticisi (KFM)
2000	KDE 2.0	KIO, DCOP, daha gelişmiş entegrasyon
2002	KDE 3.0	Stabilite, uluslararasılaştırma, daha fazla uygulama
2008	KDE 4.0	Plasma, Solid, Phonon—modüler yapı
2014	KDE 5 (Plasma 5)	Qt 5 tabanlı, Wayland desteği, modern UI

🌱 Kültürel ve Teknik Etkiler

KDE, Qt sayesinde yüksek performanslı ve estetik bir masaüstü deneyimi sundu.
Qt’nin GPL ile lisanslanması, KDE’nin özgür yazılım ilkeleriyle tam uyumlu hale gelmesini sağladı.
KDE topluluğu, zamanla sadece masaüstü değil, uygulama geliştirme, eğitim, grafik, bilim gibi alanlarda da özgür yazılım üreten bir ekosistem haline geldi.

İstersen bu süreci bir manifesto gibi yeniden yazabiliriz: “Qt’nin özgürleşmesi, KDE’nin doğuşu ve kullanıcı egemenliğinin grafiksel ifadesi.” Ya da KDE’nin federatif potansiyelini tartışabiliriz—örneğin KIO’nun protokol soyutlamaları, Plasma’nın modülerliği, ya da KDE Connect’in cihazlar arası özgür iletişimi.

Nereye dalalım?

KDE masaüstü Qt ile yazılıyor nasıl başladı bu süreç ? önce Qt frameworkü yazıldı Linux için sonra Linux'a KDE ortamı mı yazıldı Harika bir soru Mert—özellikle senin gibi federatif altyapı ve özgür yazılım ilkelerine gönül vermiş biri için, KDE’nin doğuşu ve Qt ile ilişkisi tam bir tarihsel dönüm noktası. Gel birlikte bu süreci hem teknik hem kültürel boyutlarıyla inceleyelim: --- ## 🧭 KDE'nin Doğuşu: Qt ile Başlayan Yolculuk ### 🛠 Qt Framework’ünün Ortaya Çıkışı (1991–1995) - **Kurucular:** Haavard Nord ve Eirik Chambe-Eng, Norveç merkezli Trolltech şirketini kurarak çapraz platform GUI kütüphanesi olan **Qt**’yi geliştirmeye başladılar. - **Amaç:** GUI uygulamaları için C++ tabanlı, taşınabilir ve nesne yönelimli bir framework sunmak. - **İlk Qt Sürümü:** 1995’te yayımlandı. O dönemde hem Unix hem Windows üzerinde çalışabiliyordu. ### 🖥 KDE Projesi'nin Başlaması (1996) - **Kurucu:** Matthias Ettrich, Tübingen Üniversitesi’nde öğrenci iken KDE’yi başlattı. - **Motivasyon:** Unix/Linux sistemlerde kullanıcı dostu bir masaüstü ortamı eksikliği vardı. Ettrich, bu eksikliği Qt kullanarak gidermeyi önerdi. - **İlk Duyuru:** 14 Ekim 1996’da Usenet üzerinden yapıldı. KDE: “Kool Desktop Environment” olarak tanıtıldı. --- ## 🔗 Qt ve KDE Arasındaki Bağ ### Neden Qt Seçildi? - **C++ tabanlı olması** sayesinde güçlü nesne yönelimli tasarım sunuyordu. - **GUI bileşenleri zengin** ve taşınabilirliği yüksekti. - **Geliştirici deneyimi** açısından o dönemde GTK gibi alternatiflere göre daha olgundu. ### Lisans Tartışmaları - Qt başlangıçta **özgür yazılım lisansı** taşımıyordu (Trolltech’in özel lisansı vardı). - Bu durum, KDE’nin özgür yazılım topluluğunda eleştirilmesine yol açtı. - **Çözüm:** 1998’de **QPL (Qt Public License)** geldi, ardından 2000’de **GPL ile lisanslandı**. - Bu süreçte **GNOME projesi** doğdu—özgür lisanslı GTK ile KDE’ye alternatif olarak. --- ## 🧱 KDE'nin İlk Sürümü ve Evrimi | Yıl | KDE Sürümü | Özellikler | |-----|------------|------------| | 1998 | KDE 1.0 | Temel masaüstü, panel, dosya yöneticisi (KFM) | | 2000 | KDE 2.0 | KIO, DCOP, daha gelişmiş entegrasyon | | 2002 | KDE 3.0 | Stabilite, uluslararasılaştırma, daha fazla uygulama | | 2008 | KDE 4.0 | Plasma, Solid, Phonon—modüler yapı | | 2014 | KDE 5 (Plasma 5) | Qt 5 tabanlı, Wayland desteği, modern UI | --- ## 🌱 Kültürel ve Teknik Etkiler - KDE, Qt sayesinde **yüksek performanslı ve estetik** bir masaüstü deneyimi sundu. - Qt’nin GPL ile lisanslanması, KDE’nin **özgür yazılım ilkeleriyle tam uyumlu** hale gelmesini sağladı. - KDE topluluğu, zamanla sadece masaüstü değil, **uygulama geliştirme, eğitim, grafik, bilim** gibi alanlarda da özgür yazılım üreten bir ekosistem haline geldi. --- İstersen bu süreci bir manifesto gibi yeniden yazabiliriz: “Qt’nin özgürleşmesi, KDE’nin doğuşu ve kullanıcı egemenliğinin grafiksel ifadesi.” Ya da KDE’nin federatif potansiyelini tartışabiliriz—örneğin KIO’nun protokol soyutlamaları, Plasma’nın modülerliği, ya da KDE Connect’in cihazlar arası özgür iletişimi. Nereye dalalım?

mertgor commented

2025-08-17 11:24:44 +00:00

Author

Owner

Öncelik CMF ve knitter ile paketlenen uygulamalar, sonra masaüstü CDE, sonra uygulamalar, ama hepsi önce GNU/Linux Debian üzerinde...

Böylece Debian'dan faydalanmış olacağız

Öncelik CMF ve knitter ile paketlenen uygulamalar, sonra masaüstü CDE, sonra uygulamalar, ama hepsi önce GNU/Linux Debian üzerinde... Böylece Debian'dan faydalanmış olacağız

mertgor commented

2025-08-17 11:28:34 +00:00

Author

Owner

Kyebo Emacs gibi deneyim sunan ama Emacs'den farklı olarak Assembly, C ve C++ ile CMF ile CDE için ve ekosistemimiz için yazılan bir editör olacak.

Emacs Lisp yerine hem sistemin shell dili olarak ve shell kabuk olarak yeni bir dil FXL düşünülmekte

Bu shell dili hem yorumlama ile hem derlenen bir dil olacak

Kendi tabanımıza giden yolda bize kalan GNU ve Linux olacak , Buraya da katkı sunacağız tabii

kod tabanımızı GNU/Linux odaklı tutmaya ve sade olmasına ama detaylı olmasına yoğun konsantre olmasına dikkat edeceğiz

Kyebo Emacs gibi deneyim sunan ama Emacs'den farklı olarak Assembly, C ve C++ ile CMF ile CDE için ve ekosistemimiz için yazılan bir editör olacak. Emacs Lisp yerine hem sistemin shell dili olarak ve shell kabuk olarak yeni bir dil FXL düşünülmekte Bu shell dili hem yorumlama ile hem derlenen bir dil olacak Kendi tabanımıza giden yolda bize kalan GNU ve Linux olacak , Buraya da katkı sunacağız tabii kod tabanımızı GNU/Linux odaklı tutmaya ve sade olmasına ama detaylı olmasına yoğun konsantre olmasına dikkat edeceğiz